فلاحت نیوز : مناطق آزاد جدید با اهدافی مانند جذب سرمایه‌گذاری و ایفای نقش فعال در صادرات در ایران عملیاتی شدند ؛ همان اهدافی که هفت منطقه آزاد قبلی در خوشبینانه‌ترین ارزیابی‌ها حتی به سمت‌شان حرکت هم نکردند .

⭕️سخن گفتن درباره میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد کار آسانی نیست. دلیل آن هم این است که به‌طور کلی درباره میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق آزاد اطلاعات دقیقی در دست نیست اما وزارت امور اقتصادی و دارایی در گزارشی که اوایل سال 95 منتشر کرد، حال و اوضاع سرمایه‌گذاری خارجی را در مناطق آزاد این‌گونه توصیف کرده است:

آمارهای موجود حاکی از آن است که روند جذب و تحقق سرمایه‌گذاری در حدی نیست که بتواند اهداف توسعه‌ای مناطق را محقق نماید و مناطق آزاد تاکنون در جذب سرمایه‌گذاری‌ها و به خصوص سرمایه‌گذاری خارجی چندان موفق عمل نکرده‌اند‌.

شاید بتوان عملکرد ضعیف مناطق در دوره فوق را به مواردی نظیر تحریم‌های اعمال‌شده علیه کشور نسبت داد اما عملکرد در دهه 80 هم به همین منوال است‌.

💢قرار بود مناطق آزاد سکوی صادرات باشند

در دنیا مرسوم است که با دادن امتیازات ویژه به مناطق آزاد مانند معافیت‌های مالیاتی و کم کردن تعرفه‌های گمرکی مواد خام، مسیر را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان کالا تسهیل می‌کنند اما در ایران داستان به گونه‌ای دیگر است و این امتیازات بیشتر مورد سوءاستفاده سودجویان و واردکنندگان کالاهای مصرفی قرار می‌گیرد تا حدی که تراز تجاری این مناطق همیشه منفی بوده است‌.

⛔️ کارنامه 10 ساله بین سال‌های 80 تا 90 مناطق آزاد شاهدی بر این مدعاست طبق آمار منتشرشده توسط شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی، میزان کل واردات در این 10 سال 543353 میلیارد ریال و کل واردات 326931 میلیارد ریال اعلام شده است که این یعنی میزان واردات در مناطق آزاد شش برابر صادرات بوده است‌.

☑️نکته مهم اینجاست که اکثر واحدهای تولیدی در هفت منطقه آزاد موجود در صنایع فرآورده‌های غذایی، مواد و فرآورده‌های شیمیایی و تجهیزات حمل و نقل فعال هستند و در هیچ رشته فعالیتی، خوشه‌های صنعتی شکل نگرفته است در کنار این موارد ترکیب نوع صنایع فعال و مقیاس تولید در این مناطق حاکی از آن است که مناطق آزاد موجود در توسعه فناوری پیشرفته هم توفیق چندانی نداشته‌اند و عمده صنایع بزرگ تاسیس‌شده در منطقه آزاد مربوط به سال‌های پیش بوده که بعد از مرزبندی‌های منطقه آزاد در محدوده این مناطق قرار گرفته‌اند‌.

چرا #مناطق آزاد در جذب سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات موفق نبودند

🔴عدم ایجاد تاسیسات زیربنایی مناسب در کنار مشکلات قانونی دو علت اصلی عدم توفیق مناطق آزاد در موضوع جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه صادرات است‌.

نباید فراموش کرد حضور سرمایه‌گذار خارجی در منطقه‌ای فاقد مسیرهای ارتباطی بین‌المللی مانند فرودگاه یا بانک‌ها و سازمان‌های مالی بین‌المللی عملا  غیرممکن است‌.

⚪️از سوی دیگر بررسی تجربه کشورهای موفق در اداره مناطق ازاد نشان می‌دهد آنها معافیت‌های مالیاتی و حقوق گمرکی برای واردات را صرفا برای مواد خام و ماشین‌آلات صنعتی قرار داده‌اند که نمونه بارز آن کشورهای چین و کره‌جنوبی هستند اما در ایران برای این معافیت‌های ویژه هیچ محدودیتی وجود ندارد و کالاهای مصرفی نیز شامل آنها می‌شوند که این یک ضعف بزرگ در قانون اداره مناطق آزاد است‌.

🔵پرواضح است که یک سرمایه‌گذار در شرایط برابر تولید و تجارت ترجیح می‌دهد بدون هیچ دردسری اقدام به تجارت کند تا خود را درگیر مصائب تولید کند که این مهم هم تنها با اصلاح قانون ممکن است‌.

#برگرفته از روزنامه جهان صنعت